Evlatlık kardeşler evlenebilir mi? – Aile, hukuk ve kalbin kesiştiği çizgi
Bir gün bir arkadaşım bana şaşkınlıkla sordu: “Çocukken aynı evde büyüyen iki evlatlık kardeş, ileride birbirine âşık olursa ne olur? Evlenebilirler mi?”
İlk anda kulağa bir film senaryosu gibi geliyor, değil mi? Ama bu, düşündüğünüzden çok daha gerçek bir soru. Aile hukuku, biyoloji, toplum normları ve ahlaki değerlerin tam ortasında duran bu mesele, her toplumda farklı şekillerde tartışılıyor. Gelin şimdi bu konuyu bilimsel veriler, hukuk düzenlemeleri ve gerçek yaşam örnekleriyle birlikte ele alalım.
Evlatlık kardeşlik nedir? – Biyolojik değil, hukuki bir bağ
Öncelikle kavramı netleştirelim. Evlatlık kardeş, aynı aile tarafından evlat edinilen iki çocuğun birbirine olan hukuki kardeşliğini ifade eder. Aralarında biyolojik bir bağ yoktur, ancak hukuken kardeş kabul edilirler. Türk Medeni Kanunu’na göre evlat edinilen çocuk, evlat edinenin öz çocuğu ile eşit haklara sahiptir. Bu da onların aile içinde hukuki anlamda kardeş sayıldıkları anlamına gelir.
Türk hukukuna göre evlatlık kardeşlerin evliliği mümkün mü?
Şimdi gelelim en kritik soruya: Evet, evlatlık kardeşler evlenebilir.
Ancak bu “evet”, bazı önemli şartlarla birlikte gelir. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) evlilik yasakları açıkça belirtilmiştir. Buna göre:
Biyolojik kardeşler arasında evlilik kesinlikle yasaktır.
Evlat edinen ile evlatlık arasında da evlilik yasaktır.
Ancak evlatlık kardeşler arasında doğrudan bir evlilik yasağı yoktur.
Yani iki kişi arasında biyolojik bağ olmadığı ve evlatlık ilişkisinin doğrudan ebeveyn-çocuk arasında kurulmadığı sürece, hukuken evliliklerine engel yoktur.
Yasal dayanak: TMK Madde 129 ve 130
Türk Medeni Kanunu’nun 129 ve 130. maddelerinde evlenme engelleri sıralanır.
Madde 129: “Üstsoy ve altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında evlenme yasaktır.”
Madde 130: “Evlat edinen ile evlatlık ve bunların altsoyları arasında evlenme yasaktır.”
Görüldüğü üzere “evlatlık kardeş” ifadesi açıkça yasaklı grupta yer almaz. Hukukçuların çoğuna göre bu durum, evlatlık kardeşlerin evlenebileceği anlamına gelir.
Toplumun bakışı: Hukuk evet dese de vicdan ne diyor?
İşin hukuki boyutu net olabilir, fakat toplumsal ve ahlaki tarafı çok daha karmaşıktır.
Psikoloji araştırmaları, aynı evde kardeş gibi büyüyen bireylerin birbirine karşı “Westermarck etkisi” denilen biyolojik bir itici duygu geliştirdiğini gösteriyor. 19. yüzyıl antropoloğu Edvard Westermarck’ın ortaya koyduğu bu teoriye göre, çocuklukta yakın temas hâlinde büyüyen kişiler, ilerleyen yaşlarda romantik çekim hissetmezler. Yani, birlikte büyüyen evlatlık kardeşlerin birbirine âşık olma ihtimali bilimsel olarak düşük olsa da imkânsız değildir.
Gerçek hayattan bir örnek: Japonya ve Batı’da tartışmalar
Bu konu sadece Türkiye’de değil, dünyanın pek çok yerinde tartışma yaratmıştır. Örneğin Japonya’da evlatlık kardeşlerin evlenmesi hukuken mümkündür, ancak toplumda çoğunlukla hoş karşılanmaz.
ABD ve Avrupa’da ise bu konuda farklı yaklaşımlar vardır. Bazı eyaletlerde yasak yokken, bazı yerlerde evlat edinme kayıtları evlilik için engel sayılır. Bu durum, toplumların aile kavramına yüklediği kültürel anlamla doğrudan ilişkilidir.
Bir aşk hikâyesi: “Kardeş” sanılan iki yabancı
Gerçek hayatta yaşanmış bir hikâyede, küçük yaşta aynı aile tarafından evlat edinilen iki çocuk yıllar sonra birbirlerine âşık olur. Ailelerinin tepkisine rağmen, yasal engel olmadığı için evlenirler. Bu olay, sosyal medyada büyük tartışmalara neden olur. Kimileri “Biyolojik bağ yoksa neden olmasın?” derken, kimileri “Kardeş gibi büyüyen iki insanın evliliği ahlaken yanlış” diye karşı çıkar.
Bu örnek, hukuki doğrular ile toplumsal normların her zaman örtüşmediğini gösteriyor.
Biyoloji, hukuk ve kalp aynı dili konuşmaz
Sonuç olarak, “Evlatlık kardeşler evlenebilir mi?” sorusunun cevabı teknik olarak evettir. Biyolojik engel yoktur, Medeni Kanun buna doğrudan yasak getirmez. Ancak mesele sadece kanun maddelerinden ibaret değildir. Psikolojik, toplumsal ve ahlaki dinamikler bu ilişkinin nasıl algılandığını ve kabul edilip edilmeyeceğini derinden etkiler.
Belki de bu yüzden soru sadece hukuka değil, insan doğasının derinlerine uzanır: “Aile nedir?”, “Kardeşlik nerede başlar ve nerede biter?” gibi çok daha temel meseleleri tartışmamıza neden olur.
Sen ne düşünüyorsun?
Sence evlatlık kardeşlerin evlenmesi sadece hukuki bir mesele midir, yoksa ahlaki yönü de göz önünde bulundurulmalı mı?
Aynı evde büyüyen iki kişinin evlenmesi sana doğal mı gelir, yoksa rahatsız edici mi?
Toplumun tepkisi, bireylerin kararını etkileyebilir mi?
Yorumlarda fikirlerini paylaş. Çünkü bu tartışma, sadece kanunların değil, insan olmanın da sınırlarını sorguluyor.